تحلیل انگیزشی از اعتماد به این معناست که اعتماد به مرجع معرفتی صرفاً بر اساس ارزیابی شواهد نیست، بلکه عوامل انگیزشی و روانشناختی نیز نقش مهمی در ایجاد و حفظ اعتماد دارند. افراد گاهی بدون بررسی کامل شواهد یا ارزیابی عقلانی، به دلیل رابطه احساسی و عاطفی که با مرجع دارند، به آن‌ها اعتماد می‌کنند. اعتماد به مرجع معرفتی گاهی ناشی از احساسات یا پیش‌فرض‌های فرهنگی یا اجتماعی است که فرد نسبت به مرجع دارد
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین ، مصطفی بسمل، در کانال معرفت، به چگونگی اعتماد افراد به دیگران می پردازد. از نظر او «بخش عمده‌ای از معرفت و باورهای ما ناشی از اعتمادمان به دیگران است. این اعتماد نه تنها شامل باورهای علمی (مثل اینکه سیگار باعث سرطان می‌شود)، بلکه حتی شامل اطلاعات فردی مثل تاریخ تولد نیز می‌شود. اما اعتماد ما به دیگران چگونه موجه می‌شود؟»
او در پاسخ به این سوال به دو شاخص اصلی از نحوه اعتماد یابی اشاره کرده می نویسد:«دو تحلیل کلی از توجیه اعتماد وجود دارد:
۱. تحلیل شواهدی از اعتماد تحلیل شواهدی از اعتماد به این معناست که اعتماد به فرد یا نهاد تنها زمانی موجه است که شواهد کافی وجود داشته باشد که نشان دهد آن شخص یا نهاد دارای معرفت کافی و حسن نیت است. یک مرجع معرفتی باید معرفت کافی و تخصص لازم در آن زمینه را داشته باشد. علاوه بر آن، مرجع باید دارای حسن نیت نیز باشد و تمایل به ارائه اطلاعات درست داشته باشد. حتی اگر فردی بسیار متخصص باشد، اگر نیت خوبی نداشته باشد، نمی‌توان به او اعتماد کرد. به عنوان مثال، یک پزشک به نتایج یک آزمایش اعتماد می‌کند زیرا همکارش که آن آزمایش را انجام داده، شایستگی و سابقه خوبی در این زمینه دارد. بنابراین این اعتماد مبتنی بر ارزیابی عقلانی از شایستگی و حسن نیت همکارش است. البته برخی منتقدین معتقدند این نوع تحلیل از اعتماد تنها در برخی موارد منطقی به نظر می‌رسد، و همه جنبه‌های اعتماد معرفتی را پوشش نمی‌دهد.
۲. تحلیل انگیزشی از اعتماد تحلیل انگیزشی از اعتماد به این معناست که اعتماد به مرجع معرفتی صرفاً بر اساس ارزیابی شواهد نیست، بلکه عوامل انگیزشی و روانشناختی نیز نقش مهمی در ایجاد و حفظ اعتماد دارند. افراد گاهی بدون بررسی کامل شواهد یا ارزیابی عقلانی، به دلیل رابطه احساسی و عاطفی که با مرجع دارند، به آن‌ها اعتماد می‌کنند. اعتماد به مرجع معرفتی گاهی ناشی از احساسات یا پیش‌فرض‌های فرهنگی یا اجتماعی است که فرد نسبت به مرجع دارد. مثلا، در بسیاری از جوامع، افراد به آموزگاران، پزشکان یا رهبران مذهبی خود اعتماد می‌کنند. البته این تحلیل عاری از نقد نیست. یکی از مشکلاتش این است که منجر به اعتماد بیش از حد ساده‌لوحانه می‌شود. اعتماد بی‌چون و چرا به یک مرجع بدون ارزیابی عقلانی در برخی مواقع منجر به پذیرش باورهای کاذب یا تصمیم‌گیری‌های اشتباه می‌شود.»
216216
